EREDU PEDAGOGIKO ETA PSIKOLOGIKOAK HH-n.

→ (Eskema) KORRONTE PEDAGOGIKOAK ETA PSIKOLOGIKOAK HH-n

ROGER COUSINET

Roger Cousinet, pedagogo Frantsesa 1881. urtean jaio zen familia burges batean, ahalik eta 1973an hil zen arte. Frantziako hezkuntza sistema aurreratuaren aitzindari izan zen. 1903. urtean Arte Ederretan lizentziatu zen, École Normale Supérieure-n izeneko eskolan . Lehen Mundu Gerra mobilizatu aurretik irakasle bihurtu zen, gerra amaitu ondoren irakaskuntzan jarraitu zuen, ikaskuntza aktiboaren metodoa oinarri hartuta.

1920an New Education-eko zuzendaria bihurtu zen eta 1945. urtean berriz,  Frantziako Eskola berria sortu zuen. 1964an Hezkuntza eta Garapenerako aldizkaria sortu zuen, honako aldizkari hau, gaur egun Frantziako aldizkari garrantzitsuenetako bat delarik.

Cousinet, mende honetako lehen hamarkadetan, 1922an,  sortutako talde-lanaren metodoaren sortzailea izateagatik  eta eskola aktiboa (1945) sustatzeagatik da ezaguna. Talde lanaren bultzatzaile da, honela, ikasleak arazoren bat duenean beren taldekideen erantzunak izango ditu laguntza gisa. Bestetik, haurra bere hezitzailea propioa dela dio eta bere ekimena eta askatasuna errespetatu behar direla uneoro.

METODOLOGIA

Roger Cousinetek Eskola Berria sortu zuen, eta bertako metodologia lan taldean oinarritzen da. Ikaslea da bertako protagonista, eta bertako ikaskuntza aktiboa, partehartzailea eta kooperatiboa da. Ikaslea iada ez da pertsona pasibo bezala ikusten. Ebaluazio sistemari dagokionez, malguagoa da. Komunitatea eta eskolaren arteko erlazioa estuagoa da eta gertukotasun handiagoa dago.

Irakaslearen paperari dagokionez, aldaketa nabarmen bat eman zuen. Bere jarrera positiboa izango da, eta motibagarria. Haurrei galderak egiten dizkie, eurak ere galderak egin ditzaten, bien arteko interakzioa bultzatuz. Denen iritziak errespetatuko dira haur guztien arteko berdintasuna egon dadin. Gainera, indibidualismoa alde batera utziko du. Irakasleak gelako giroa ona izan dadin bermatuko du.

Metodologia hau praktikotasunean oinarritzen da eta bertako lema “egiten ikastea” da. Horrela, konpetentziak landuz.

GAUR EGUNGO ESKOLAN NOLA APLIKATU

Gaur egungo eskola askotan, Cousinet-en metodoa praktikan jartzea egokia izango litzateke, aldaketa batzuk egin eta horrez gain testuingurua eta garaia kontuan izanik. Gaur egun ere, bere zenbait ekarpenek garrantzitsuak izaten jarraitzen dute. Izan ere, Cousineten metodoak haurren parte hartzea bultzatzen du, haurrei kuriositatea piztuz eta ezagutzearen inguruan interes gehiago izan dezaten. Bestetik, haurren sozializazioan laguntzen du; hauek beraien ikaskideekin erlazionatzen direlarik eta lankidetza kooperatiboan lan egiten dutelarik. Honez gain, ikasleen arteko berdintasuna/parekidetasuna sustatzen du eta gainera, beraien trebetasun eta gaitasunak garatzen laguntzen du.  

Ikaslea bere ikaskuntzaren protagonista dela kontuan izanik, Cousinetek talde lan librea bultzatzen du.

Gaur egun eskolan Cousineten metodoa aplikagarria litzateke. Hau horrela, sormena lantzeko jardueren bidez landu dezakegu kreatibitatea: olerkiak idatzi, eskulanak egin… Irakasleak, behatzaile izanez eta galderak eginez, haurrek egin behar duten horren inguruan pentsatzera bultzatu behar ditu. Irakalseak, pentsatutakoa ondo adierazi dutela ikusten badu, haurrei jakinarazi egin beharko lieke. Hau horrela izanda, materian aurrera jarraituko du irakasleak.

Jakintzarekin lotutako jardueren bidez, hiru esparru landuko liratezke: zientzia, historia eta geografia. Arlo hauek landu ahal izateko, egokia litzateke irudi eta marrazkien bitartez haurrei azalpenak ematea, ulermena errazten baitu; gainera, interesgarriagoa edo erakargarriagoa egingo luke.

Lehen aipatutako arloak lantzeko, eskolaz kanpo egindako irteeretak liratezke aukera egoki bat. Bertan naturarekin harreman zuzena izateaz gain (basora txangoa eta bertan landaren zein arbola ezberdinen izenak eta ezaugarriak ikasi eta identifikatu), esperimentazioaren bidez haurrek errezago ikasiko dute landu beharreko materia.

Aberasgarria da baita ere, irakasle, ikasle zein gurasoen parte hartzea. Haurrez gain, gurasoek eta irakasleek paper garrantzitsu bat jokatzen dute, denek aportazio bat egiten baitute haurren heziketan.

Horrek, komunitatea lantzeko aukera ematen du.

Cousineten metodoak ikasketa kooperatiboa bultzatzen du talde-lanaren bidez, denon artean osatzen garelako eta denon artean errazagoa delako aurrera egitea. Gaur egun, talde-lanak geroz eta gehiago erabiltzen diren lan egiteko moduak dira ikastetxe askotan.  

→Power point (Cousinet)

KONPETENTZIAK LANTZEN

Heziberri 2020 oinarritzat hartuta, oinarrizko bost konpetentziak landu ditugu:

1. Norbera izaten ikasteko konpetentzia.
2. Ekimenerako eta espiritu ekintzailerako konpetentzia.
3. Elkarbizitzarako konpetentzia.
4. Ikasteko eta pentsatzeko konpetentzia.
5. Hitzezko, hitzig gabeko komunikaziorako eta komunikazio digitalerako konpetentzia.

Jarraian, ondorengo ariketa hau egin dugu: Hitza, ulermena eta adierazpena daude konpetentzia hauen barnean.  

1. JARDUERA. Zer da irakurtzea?

3 ezaugarri nagusi azpimarratu:

-Gizartean parte hartzeko

-testuak ulertu

-ezagutza garatu

SINTESIA

Irakurketaren ezaugarri nagusiak honako hauek dira:

• Ulertzeko, ezagutzak garatzeko, erabiltzeko gai. 

• Ikuspuntu propioa. 

• Interakzioa dago (haur-testua) 

• Helburu bat izan behar da => zerbaitetarako erabili 

• Asetzea, interpretatzea.

• Hausnartu.

• Sormena.

• Gizartean parte hartzeko.

• Gaitasuna.

• Norberaren ezagutza.

• Informazioa ateratzea. 

Irakurketan egin beharreko prozesua:

1. Zertarako? (helburuak)

2. Irakurri => ulertu (ez bada ematen, frustrazioa).

3. Analizatu

4. Pentsatu / hausnartu => interpretazioa

5. Ondorioak 

6. Ikuspuntu propioa sortu => sormena garatu (3-6 urte).

CURRICULUM EZKUTUA

2. ARIKETA: CISTERNA, F.(2002) “EL CURRICULUM OCULTO: MENSAJES NO VISIBLES DEL CONOCIMIENTO EDUCATIVO” SINTESIA EGIN HONAKO ZATIAK KONTUTAN IZANIK:

-ZER DA CURRICULUM EZKUTUA? NOLA DEFINITUKO ZENUKE ZUK?

Gure hitzetan, curriculum ezkutua eskolaren eraginetik kanpo geratzen diren hezkuntza

arloko eraginen multzoa da. Jarrera eta baloreekin lotuta dago eta ideien, aurreiritzien

eta esperientzien multzo bat da. Hauek, askotan, nahi gabe transmititzen dizkiegu haurrei

(balioak). Normalean haurren izaerarekin erlazionatzen da.

-ZENBAT IKUSPUNTU DESBERDINTZEN DIRA. AZALDU BAKOITZA, DITUEN EGILEAK ERE IDENTIFIKATUZ.

Bi ikuspuntu ezberdintzen dira: analisi guzti hori EISNER ETA VALLANCEk egin zuten:

*Hezkuntzaren eta curriculumaren teoria klasikoa

Hurrengo bost ikuspuntu hauek ezberdintzen dira bertan:

1. Arrazionalismo akademikoa: EDUKIEK dute garrantzi handiena

J. F. HERBART

Ikuspuntu tradizionalena da. Ikuspuntu honen helburua pertsonak kulturaren parte

izatera iristeko tresnak eskaintzea da. Beraz, eskolaren helburu nagusiena haurrei

kultura transmititzea da. J. Schwab eta R. Bridgham izan ziren ikuspuntu tradizional

hau indartu eta logika eta diziplinaren egiturak ikertu zituztenak. Honez gain, Herbart

izan zen aurrekari garrantzitsuena. Honek garrantzi handiena arloei (asignaturei)

ematen zien, eta horrela ikasleek ahalegin pertsonalak eginez lortzen zituzten

lorpenak. Ikasleek ahalik eta eduki gehien ikastea zuten helburu. Ikuspuntu

honetan ez da curriculum ezkutuaren existentzia aipatzen, ikasleei soilik alderdi

objetiboak erakusten baitizkie. 

2. Hezkuntzaren teknologia: METODOLOGIAK garrantzia

R. W. TYLER/ H. TABA/ BLOOMen taxonomia

Prozesuetan oinarritzen den ikuspuntua da, bertan garrantzi handiagoa ematen

die ea “nola” erakutsi behar duten, “zer” erakutsi ordez. Ikuspuntu honen funtsa

Ralph W. Tylerren obran dago, “Principios básicos del curriculum y del aprendizaje”

izenekoan. Eredu hezigarri hau komunikabideetan oinarritzen da, eta ez

irakaskuntzaren helburuetan. Bestetik, ikuspuntu honen beste aurrekari bat

Hilda Taba da, honek Tylerren eredua garatu zuen. Honez gain, ikuspuntu

teknologiko honek bi helburu ditu. Alde batetik, irakaskuntzaren helburuak

lortzeko beste baliabide bat izatea; eta bestetik, ikasleei baloreak trasnsmititzeko

baliabide bat izatea, honekin hezkuntza proiektuaren parte izatera iritsiz. Beraz,

curriculum ezkutua instrumentalki ematen da. Irakaslearen rola profesionala izan

ordez, teknikoa da gehienbat. 

3. Ikuspuntu kognitiboa: IKASLEAREN BARNE PROZESUETAN OINARRITURIK (garapen pertsonala)

J. PIAGET

Haurra hezkuntzaren muina izaten hasten da. Garrantzia ematen zaio haurrak

egiten ikasteari eta alde batera uzten da instrukzio soila. Prozesu intelektualen

eta prozesu kognitiboen gaitasunak edozein ikaskuntzara ezarri daitezke.

Hauek, bi zentzutara orienta daitezke:

-Eskolaren helburuen identifikazioa, edukien hornitzaile (emaile) bezala.

-Ikaskuntza eta eskola ezagutzaren elkarrekintza.

Hezkuntza ikaskuntzaren dinamikatzat jotzen da. Prozesu kognitiboen garatzeak

ez ditu kantitateak determinatzen; baizik eta, erabiltzen diren erreminta

intelektualen erabilera egokia. Azken hau modu egokian gauzatzen bada,

prozesu kognitibo hauen igoera ziurtatuko du.

Enfoke kognitiboa haurran zentratzen da eta hau dagoen gizarte inguruaren

arabera modu batera edo bestera emango da. Haurraren barneko prozesuak

gizartearen prozesuaren gainetik daude.

Barneko prozesua garatzen badute, autonomia intelektuala lortuko dute eta

horrela ikastetxetik kanpo, bere aburuz, nahi duena hautatzeko gai izango da.

Aprendizaiaren edukietatik haratago, garrantzitsuena dena ikaskuntza pertsonala

garatzea da. Honetarako, hezkuntza haurretan zentratu behar da eta hauek

motibatuak egoteko haien intereseko gaietan zentratu beharko litzatekete. 

Ikuspuntu honen aurrekariak Eisner eta Vallance izan ziren.

4. Hezkuntza pertsonalizatua: IKASLEAN OINARRITURIK

P. FAURE/ C. ROGERS/ GARCIA HOZ

Ikuspuntu hau baloreetan oinarritzen da, norberaren helburu pertsonaleei eta

norberaren integratzeko beharrei erreferentzia eginez. Curriculumaren eginkizuna,

norberak esperientzia pertsonalak bizitzea da, ikaskuntza indibidiualaren bidez,

betiere autonomia garatzeko helburuarekin. Hau da, hezkuntzaren helburu

garrantzitsuena norberaren askatasuna eta garapen pertsonala lortzea da. Beraz,

bistakoa da ikuspuntu honetan geroz eta garrantzi gutxiagoa ematen zaiela

edukiei, eta geroz eta gehiago zentratzen direla bakoitzaren esperientzi eta

garapenari.

Ikuspuntu honek bi helburu ditu nagusiki. Alde batetik, curriculumak nola antolatuta

egon behar duen zehazten du, eta bestetik, esperientzia pertsonalen bitartez

autonomia lortzeko helburuak aztertzen ditu. Guzti honek irakasleen eta eskolen

ardura eskatzen du. Ikuspuntu honen aurrekari batzuk Pierre Faure, Carl Rogers

eta Victor Garcia Hoz izan ziren. Ikuspuntu honetan curriculum ezkutuaren

existentzia onartzen da.

5. Gizartearen berreraikuntza: TESTUINGURUAN oinarriturik

PESTALOZZI/ GIROUX/ DEWEY

Ikuspegi honek lan pedagogikoa testuinguru sozio historiko batean kokatzen du,

eta bertan hezkuntza bizitzaren oinarri bezala ikusten da. Hezkuntzaren helburua

pertsonen behar sozialak asetzea da. Ikuspuntu honetan balore sozialak kontuan

hartzen dira eta eskolaren inguruan dagoen eztabaida politikoa ez du ukatzen.

Curriculumak gazteak bizitza aldakorrerako prestatu behar ditu. Honekin batera,

curriculumak pertsonak talde batean egokitzeko bide bat izan behar du. Beraz,

aldaketa hauek aurrera eramateko hezitzaileak behar dira. Azken finean, ikuspuntu

hau eskola bere ingurunean dagoen egoera sozialean kokatzen saiatzen da.

Ikuspuntu honen aurrekariak Pestalozzi, Henry Giroux eta Eisner eta Vallance izan

ziren.

*Gizartearen eta curriculumaren teoria kritikoa

FRANKFURTEKO ESKOLA/ CARR/ GIMENO LLORENTE

-HEZIBERRI 2020 CURRICULUMA ZEIN IKUSPUNTUREN BARRUAN EGOKITZEN

DELA USTE DUZU? ZERGATIK?

DENETAN, TEORIA KLASIKOAREN ETA TEORIA KRITIKOAREN ARTEKO

BATASUNAREN ONDORIOA DA.

Heziberri, ikuspuntu horien arteko batean sartzen da.

HEZIBERRI→ BIZITZARAKO PRESTATU → KONPETENTZIAK GARATU=

-GAITASUN+AHALMEN eta -PRAKTIKO+TEORIKOA

-CURRICULUM EZKUTUA EKIDIN DAITEKEELA USTE AL DUZU? NOLA?

Gure ustez, curriculum ezkutua ekidin daiteke nahiz eta errealitatean oso zaila izan.

Curriculum formalak curriculum ezkutuko alderdiak bere baitan jaso beharko lituzke.

Curriculum ezkutua baloreetan, sentimenduetan eta iritzietan oinarritzen da, eta

hauek curriculum formal batean biltzea oso lan zaila da. Hala ere, esan beharra

dugu posible izango balitz curriculum bakar batean alderdi guztiak biltzea hoberena

izango litzatekeela.

Laburbilduz, ekidin daiteke, pentsamendu positiboa izan behar da. Ezkutu eta esplizituaren

arteko tartea murrizten saiatu behar da eta kontraesanak ere murriztu egin behar ditugu.

CURRICULUM EZKUTUA

CURRICULUM EZKUTUA

1. ARIKETA:

Amets magikoa (Debi Gliori) - Irati Intxaurrondo.

1. Zergatik da zuretzat adierazgarria?

Haurtzaroko nire ipuin gogokoenetako bat da. Oroitzapen oso goxoak etortzen zaizkit ipuin honetaz oroitzen naizen bakoitzean; izan ere, amak oparituriko ipuin bat da eta nik sarritan eskatzen nion ipuina irakurtzeko lotara joan aurretik. Nik ipuinean bezalako ametsetako mundua irudikatzen nuen nire baitan (lagunekin eta animaliekin jolasean, hodeien artean saltoka…) eta azkenean amets egin ondoren bere ohean lo geratzen zen hartza eta oso identifikatuta sentitzen nintzen.

2. Zer balio trasmititzen dituela uste duzu?

Goxotasuna eta lasaitasuna transmititzen ditu, baita lo egiteko segurtasuna ere. Hartz amak semeak ametsetan bidaiatu ondoren lokartzeko ipuin bat kontatzen diolako goxo-goxo semearen ondoan hau, lo geratu arte.

3. Haurtzaroarekiko zein ikuspuntu dute?

Edozein haurrentzat zuzenduta dagoen ipuin bat dela esango nuke. Baina, zehatzago esatearren, atxikimendua edota segurtasun falta duten haurrei zuzenduta dagoen ipuin bat da. Horrez gain, ipuin aproposa da lo egiteko zailtasunak dituzten haur ororentzat.

4. Zer ikasi dute?

Batez ere, lo lasai egin behar dela eta gurasoak zure ondoan daudela zuri laguntzeko behar duzun bakoitzean. Horrez gain, iluntasunari eta gauari beldurrik ez izaten erakusten du. Bestalde, amets egitea libre dela eta gure mundu propioa irudikatzen laguntzen du.

Lokomotora txikia - Maddi Galarraga

1. Zergatik da zuretzat adierazgarria?

Oso kuttuna dut honako film hau, txiki nintzela amak oparitu zidan. Bertan agertzen zen lokomotora txikiaren esaldia oraindik ere gogoan dut: "Lor dezaket, lor dezaket".

2. Zer balio trasmititzen dituela uste duzu?

Tren bat matxuratu egiten da eta ezin izango du mendia zeharkatu haurrei opariak emateko, hori dela eta lokomotora txkia prest egongo da lan hori burutzeko, nahiz eta beste tren handi guztiek lortuko ez duela esan. Norberak bere buruarengan konfiantza izan behar duela trasmititzen du, nahiz eta inguruan ditugun pertsonek lortuko ez dugula esan edota gai ez garela. Bestetik tamainak zein neurrien garrantzi eza azpimarratzen du, hau da, txikiagoa izateak eza du esan nahi lortuko ez duzunik edo egingo ez duzunik.

3. Haurtzaroarekiko zein ikuspuntu dute?

Edozein haurrentzat zuzendurik dagoen filma dela esan dezakegu, baina zehazki, segurtasun edota konfiantza falta duten horientzat

4. Zer ikasi dute?

"Lor dezaket, lor dezaket" leloarekin batera, ez dagoela ezinezkorik, eta dena egiteko gai garela adierazten die haurrei, nahiz eta inguratzen gaituzten pertsonek aurkakoa adierazi. Bestetik tamainak ez duela axola adierazten du, hau da, nahiz handia nahiz txikia izan, jarritako helburua denok beteko dugu.

Txerrikume atsegina (Beatrix potterena) - Maddi Esnaola.

1. Zergatik da zuretzat adierazgarria?

Nire bideoen armairuan ikusi nuen bezalaxe konturatu nintzen hau izango zela aukeratuko nuen bideoa. Oso oroitzapen politak ekartzen dizkit gogora, txikia nintzela nire film gogokoena zen. Goxotasuna transmititzen zidan. Nire amak kontatu zidanez, beti jartzeko eskatzen nion. Gaur egun, gogoan ditut pelikularen zati batzuk, eta baita pertsonaiak ere, baina ez dut ondo gogoratzen istorioa.

2. Zein balio transmititzen dituela uste duzu?

Alde batetik, persona bakoitzak zerbait nahi badu berak lortu behar duela nahi duen hori. Adibidez, txerritxoak janaria behar duelako eta etxean ez dutelako etxea utzi beharra dauka (autonomia).

Bestetik, Bershkire txerrieme beltza izanik, aniztasunaren trataeraren balioa ere transmititzen die haurrei, hau da, berdintasuna. Horrez gain, adiskidetasuna, familiaren garrantzia, goxotasuna... ere oso balio garrantzitsuak dira.

3. Haurtzaroarekiko zein ikuspuntu dute?

Edozein haurri zuzendutako filma dela uste dut. Baina zerbait konkretua esan behar bada, autonomia falta duten haurrentzat zuzendua dagoela esan daiteke.

4. Zer ikasi duzue?

Haurrari bizitza erreala ikustarazten diola uste dut. Etxetik alde egin beharra janaria behar duelako, lehen esan bezala, zerbait nahi badu irabazi egin behar dela ikustarazten die eta lana egin nahi bada bilatu egin behar dela.

Oso pasarte politak ageri dira bideoan: lagunekin jolasean, dantzan, anai-arrebekin... baina pasarte gogorrak ere ageri dira, haurrak kontura daitezen beti dena ez dela ona eta tartean arazoak egon daitezkela: txerritxoa basoan galduta agertzen denean bakarrik.

Takolo, Pirritx eta Porrotx baserrian - Leire Gezuraga.

1. Zergatik da zuretzat adierazgarria?

Bideo hau txikia nintzenean ikusten nuen, egunero ez, baina astean 3 aldiz bai. Esan beharra dut oso gusutuko nuela eta bertan agertzen ziren kantuak ikasten nituela. Oso berezia zen niretzako, txikitan ikusi nuen lehenengo bideoa izan baitzen.

2. Zein balio transmititzen dituela uste duzu?

Bertan agertzen diren protagonistak, beti oso alai agertzen dira. Noizean behin haserrealdiak ere izaten dituzte, baina oso gutxi. Taldean aritzea, elkarlana, dinamika ezberdinak egiteko balioak transmititzen ditu. Batez ere esango nuke, lagun artean dauden pertsonek, familia bat osatzen dutela, beraz harremanen garrantzia ere azpimarratzen da. Lehiakortasunaren inguruan hausnartzeko aukera ere ematen du, kirolean batez ere.

Euskarari ere garrantzi handia ematen dio,denek euskaraz hitz egiten dute eta modu oso argian.

3. Haurtzaroarekiko zein ikuspuntu dute?

Haur guzitei zuzendua dagoen bideoa bat da. Bertako protagonista gehienak gaztetxoak dira, 7-9 urte bitarteko haurrak baitira. Beraien arteko harremanak oso onak dira, elkar laguntzen dira eta batez ere elkar diskriminatzea oso gaizki ikusia dago talde barruan. Errespetuz jokatzen dute denek. Haurrek beraiek proposatzen dituzten jokoak aurrera eramaten dituzte, imajinazioa eta iniziatiba bultzatuz..

4. Zer ikasi dute?

Bideo honekin nik ikasi dudana izan da, elkarlanean gauza asko lortu daitezkeela. Gainera, lagunen arteko harremanek duten garrantziaz jabeu naiz, eta harremanak behar bezala baloratzeko balio izan dit. Bestalde, lagunak mutilak zein neskak, bi sexukoak izan daitezkeela, eta ez soilik neskak nesken lagun eta mutilak mutilen lagun. Beraz, sexu arteko bereizketa lde batera uzten du.

Euskara eta euskararekiko atxikimendu handiagoa izaten ikasi dut, nire ama hizkuntza izanik, eta euskaldun egiten nauen faktorea izanik, berau ez galtzeko balio izan dit.

Bestalde, lehiakortasunari lotuta, kirolean lehiatu ba, baina galdu ezkero ezer ez dela gertatzen konturatzeko oso garrantzitsua izan da filme hau. Galtzearen frustrazioa ezin dela modu egozkor batean hartu.